Η μέθοδος Lovaas είναι ένας από τους πρώτους τύπους θεραπείας Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς (ΑΒΑ). Όπως και άλλοι τύποι θεραπείας ΑΒΑ, η μέθοδος αυτή υποστηρίζει τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού στην κοινωνικοποίηση, την κατάκτηση γλώσσας και την ανάπτυξη άλλων σημαντικών δεξιοτήτων που καθοδηγούν την συμμετοχή στον κόσμο.
Η μέθοδος Lovaas αναπτύχθηκε στο τμήμα ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες (UCLA), στο πλαίσιο του UCLA Young Autism Project. Διατυπώθηκε από τον Dr. O. Ivar Lovaas και την ομάδα του το 1987 και ήταν μία από τις πρώτες δομημένες, μετρήσιμες προσεγγίσεις στη θεραπεία συμπεριφοράς που προορίζονταν ειδικά για παιδιά στο φάσμα του αυτισμού.
Παρόλο που η αρχική μέθοδος Lovaas δέχτηκε δικαιολογημένη κριτική λόγω της χρήσης των τιμωριών ως τεχνική ενίσχυσης, πολλές από τις σύγχρονες προσεγγίσεις που χρησιμοποιούν οι θεραπευτές Lovaas συνάδουν με τα τρέχοντα πρότυπα και τη δεοντολογία της ABA.
Διαφορετικές προσεγγίσεις στη θεραπεία ΑΒΑ έχουν αναπτυχθεί για την υποστήριξη διαφορετικών ηλικιακών ομάδων και αναγκών. Η μέθοδος Lovaas σχεδιάστηκε ειδικά ως πρώιμη παρέμβαση.
Δεδομένου ότι πολλά παιδιά διαγιγνώσκονται πλέον γύρω στα 2 ή 3 έτη, η θεραπεία ΑΒΑ μπορεί να ξεκινήσει με μικρότερα παιδιά γύρω στα 3 ή 4 έτη, με τους γονείς τους να επιβλέπουν κάθε συνεδρία. Η Μέθοδος Lovaas έχει σχεδιαστεί για μακροχρόνια θεραπεία, η οποία συνήθως ξεκινά από την ηλικία των 4 ετών ή μικρότερη και διαρκεί δύο έως τρία χρόνια. Τα παιδιά λαμβάνουν θεραπεία για 40 ώρες την εβδομάδα στο σπίτι του παιδιού.
Η δομή για κάθε έτος θεραπείας με τη μέθοδο Lovaas έχει γενικά την εξής μορφή:
- Έτος 1: Η ατομική διακριτή δοκιμαστική εκπαίδευση πραγματοποιείται στο σπίτι του παιδιού, με τη συμμετοχή των γονέων του παιδιού.
- Έτος 2: Τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού αρχίζουν να αναπτύσσουν κοινωνικές δεξιότητες με συνομηλίκους με τον ίδιο νευρότυπο. Αυτά τα ραντεβού για παιχνίδι θα επιβλέπονται από τον/την θεραπευτή/ρια. Το παιδί μπορεί επίσης να εισέλθει σε ένα πρόγραμμα προσχολικής εκπαίδευσης αυτή την περίοδο, αυξάνοντας τις ευκαιρίες για την εκμάθηση κοινωνικών συμπεριφορών, γλωσσικών δεξιοτήτων και καθημερινών δεξιοτήτων όπως το να ντύνεται.
- Έτος 3: Καθώς το παιδί περνάει περισσότερο χρόνο στο σχολείο ανάμεσα σε νευροτυπικούς συνομηλίκους, η ατομική θεραπεία θα αρχίσει να σταδιακά να καταργείται ή τουλάχιστον να μειώνεται σε ένα ανάλογ επίπεδο, ανάλογα με τη σοβαρότητα των αναγκών του παιδιού. Εάν συνεχίσει να χρειάζεται θεραπεία ΑΒΑ, μπορεί να μεταβεί σε διαφορετικό τύπο.
Η μέθοδος Lovaas υπήρξε πρωτοπόρος σε μια κοινή προσέγγιση στη θεραπεία ΑΒΑ: τη διαίρεση των εργασιών σε πολύ μικρότερα βήματα, ώστε να μπορούν να αποκτηθούν δεξιότητες. Όταν ένα παιδί μαθαίνει το επόμενο βήμα σε μια δεξιότητα ή εργασία, επαινείται και ανταμείβεται με έναν ενισχυτή, όπως ένα αγαπημένο παιχνίδι ή μια δραστηριότητα.
Η μέθοδος Lovaas ήταν επίσης πρωτοπόρος στην έννοια του ABC (προηγούμενο – συμπεριφορά – συνέπεια) ως ένας τρόπος για να βοηθηθούν τα παιδιά στο να μάθουν νέες συμπεριφορές. Για παράδειγμα, αν το παιδί φτάνει να πάρει ένα σνακ χωρίς να το ζητήσει, ο θεραπευτής μπορεί να το απομακρύνει χωρίς να παραδεχτεί τη συμπεριφορά. Με αυτό να αποτελεί συνέπεια, το παιδί θα πρέπει να παρακινείται να ζητήσει το σνακ, οπότε ο θεραπευτής θα επαινεί το παιδί, θα του δίνει το σνακ και ίσως βρει άλλον τρόπο να το επιβραβεύσει για την κατάλληλη χρήση αυτής της νέας συμπεριφοράς.
Το πρόγραμμα στοχεύει στα εξής:
- Να βελτιώσει την κατάκτηση και τη χρήση της γλώσσας.
- Να αυξήσει το συναισθηματικό δέσιμο με τους άλλους.
- Να αυξήσει το ΙQ.
- Να μειώσει την ανάγκη για υποστήριξη στην τάξη.
- Να βελτιώσει τις δεξιότητες κοινωνικοποίησης με νευροτυπικούς συνομηλίκους.
- Να μειώσει τις αυτοδιεγερτικές συμπεριφορές (“διέγερση”), ιδίως εκείνων που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη.
Το πρόγραμμα συνήθως αναπτύσσεται και εφαρμόζεται από έναν εκπαιδευμένο θεραπευτή της μεθόδου Lovaas, αλλά μπορεί επίσης να περιλαμβάνει την εκπαίδευση γονέων, εκπαιδευτικών, άλλων φροντιστών, ακόμη και εθελοντών για την υποστήριξη της προόδου του παιδιού.
