Η ενεργός συμμετοχή και εμπλοκή των εκπαιδευομένων έχει κεντρικό ρόλο στην παροχή μιας βελτιωμένης εμπειρίας για την επίτευξη συνεχούς βελτίωσης. Με βάση τη Στρατηγική Συμμετοχής των Εκπαιδευομένων (2013), η φωνή των εκπαιδευομένων θα πρέπει να ακούγεται πάντα κατά τη διάρκεια των μαθησιακών δραστηριοτήτων και να ενσωματώνεται πλήρως σε όλη τη διαδικασία.
Τα οφέλη για τους/τις εκπαιδευόμενους/ες είναι τα εξής:
- μια πιο εμπλουτισμένη, ολοκληρωμένη και ευέλικτη προσφορά που τους δίνει τη δυνατότητα να διαμορφώνουν τις δικές τους εμπειρίες
- βελτιωμένα μαθησιακά αποτελέσματα
- οι εμπειρίες τους είναι προσαρμοσμένες σύμφωνα με τις ανάγκες και τους στόχους τους, εξασφαλίζοντας την επιτυχία
- αυξημένα κίνητρα για περισσότερη μάθηση
Για τους/τις εκπαιδευτικούς:
- αυξημένη συμμετοχή, διατήρηση, εξέλιξη και επίτευξη
- καλύτερη ποιότητα των πληροφοριών μέσω της ανάπτυξης διαλόγου με τους/τις εκπαιδευόμενους/ες
- επιτρέπει μια πιο εμπεριστατωμένη, ενδελεχή αξιολόγηση που οδηγεί σε μια βελτιωμένη μαθησιακή διαδικασία με βάση τις παρατηρήσεις των εκπαιδευόμενων
- η ανατροφοδότηση από τους/τις εκπαιδευόμενους/ες μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις προτεραιότητες, τη λήψη αποφάσεων για το εκπαιδευτικό περιεχόμενο και την κατανομή των πηγών
Για να εμπλακεί περισσότερο ο/η εκπαιδευόμενος/η, υπάρχουν διάφορες τεχνικές που μπορούν να ακολουθήσουν οι εκπαιδευτικοί (Eredics, 2017):
- Επενδύστε στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς. Κάντε τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να αισθάνονται ότι όλοι/ες, ανεξάρτητα από τις συνθήκες ή τις ειδικές ανάγκες τους, μπορούν να αισθάνονται ευπρόσδεκτοι/ες και ενταγμένοι/ες (δείτε την Ενότητα 3 για περισσότερα σχετικά με αυτό).
- Βεβαιωθείτε ότι γίνονται οι απαραίτητες προσαρμογές κατά τη διάρκεια της μάθησης, ώστε οι εκπαιδευόμενοι/ες να μπορούν να έχουν πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό και να συμμετέχουν στο βέλτιστο επίπεδο.
- Αφήστε χρόνο για ανταλλαγή απόψεων. Παρέχετε στους/τις εκπαιδευόμενους/ες την ευκαιρία να μιλήσουν για τον εαυτό τους, να μοιραστούν τα ενδιαφέροντα και τις εμπειρίες τους και να κάνουν ερωτήσεις.
- Αντιμετωπίστε τις προκλήσεις. Τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα, τα οποία μερικές φορές δημιουργούν προκλήσεις για τη σωστή αλληλεπίδραση και συμμετοχή στην τάξη. Είναι σημαντικό για τους/τις εκπαιδευτικούς να εντοπίζουν αυτές τις προκλήσεις και να ενεργούν αναλόγως.
- Αναγνωρίστε όλες τις προσπάθειες. Καταρχάς, κατανοήστε τι παρακινεί τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να συνεχίσουν να μαθαίνουν για τον εαυτό τους και, στη συνέχεια, δώστε συγχαρητήρια για μια βελτιωμένη επίδοση ή όταν επιτυγχάνονται οι στόχοι (π.χ. προσφέρετε πιστοποιητικά).
Εξατομικευμένη μάθηση και υποστήριξη
Το κύριο ζήτημα είναι η υποστήριξη όλων των εκπαιδευόμενων ώστε να συμμετέχουν αποτελεσματικά στην τάξη. Παρακάτω παρουσιάζεται μια διαδικασία τεσσάρων βημάτων που μπορεί να εφαρμοστεί από τους/τις εκπαιδευτικούς προκειμένου να επιτευχθεί αυτό (Προσαρμοσμένο από AITSL, 2020):
- Συμβουλευτείτε και συνεργαστείτε:
Η γνωριμία με τους/τις εκπαιδευόμενους/νες είναι το πρώτο βήμα που πρέπει να ακολουθηθεί και περιλαμβάνει την ανακάλυψη των ενδιαφερόντων, των φιλοδοξιών, των δυνατών σημείων και των φιλοδοξιών τους. Η διατήρηση ενός υποστηρικτικού ρόλου όσον αφορά τις επιθυμίες τους, μέσω της καθοδήγησης και της διαβούλευσης μαζί τους, θα τους/τις βοηθήσει να εμπλακούν περισσότερο στις διάφορες δραστηριότητες και να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι/ες για να συμμετάσχουν στα προσδοκόμενα καθήκοντα.
- Αξιολόγηση και εντοπισμός των αναγκών:
Εξίσου σημαντική είναι η αναγνώριση των ειδικών αναγκών των εκπαιδευόμενων, είτε αυτές είναι δυσκολίες στην παρακολούθηση του προγράμματος σπουδών είτε η ανάγκη αναζήτησης περαιτέρω βοήθειας από επαγγελματία υγείας, όσον αφορά τις αναπηρίες τους. Η αξιολόγηση των ελλειμμάτων των εκπαιδευόμενων και η εισαγωγή πρακτικών που είναι πιο συμπεριληπτικές αποτελούν το κλειδί για τη διασφάλιση της ουσιαστικής συμμετοχής τους.
- Παροχή εξατομικευμένων προσαρμογών
Η πραγματοποίηση προσαρμογών (δηλ. “η ανάληψη δράσεων που επιτρέπουν στους/στις μαθητές/ριες με αναπηρία να έχουν πρόσβαση και να συμμετέχουν στην εκπαίδευση στη βάση όπως οι άλλοι/ες μαθητές/ριες” (AITSL, 2020)), θα βοηθήσει τους/τις εκπαιδευτικούς να δημιουργήσουν ένα θετικό περιβάλλον, όπου η μάθηση επιτυγχάνεται με βάση τις λειτουργικές δυνατότητες καθενός/μίας. Οι προσαρμογές αυτές μπορούν να εφαρμοστούν ατομικά ή σε επίπεδο ολόκληρης της τάξης και μπορεί να περιλαμβάνουν την προσαρμογή του φυσικού χώρου της τάξης, τη χρήση υποστηρικτικής τεχνολογίας (βλ. περισσότερα παρακάτω) ή την προετοιμασία εκπαιδευτικού υλικού με εναλλακτικά οπτικά και ακουστικά στοιχεία για να εξυπηρετηθούν άτομα με προβλήματα όρασης και ακοής.
- Παρακολουθήστε και επανεξετάστε τον αντίκτυπο των προσαρμογών
Εάν εφαρμόζονται διάφορες προσαρμογές στα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να ενθαρρύνονται να παρακολουθούν και να επανεξετάζουν συνεχώς την αποτελεσματικότητά τους, να αξιολογούν την πρόοδο που σημειώνει κάθε εκπαιδευόμενος/η και να προβαίνουν σε πιθανές αλλαγές για την περαιτέρω ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας. Ορισμένες πρακτικές παρακολούθησης περιλαμβάνουν στοχευμένες παρεμβάσεις που παρέχονται σε μικρές ομάδες ή ανατροφοδότηση 1:1.
