Σε αυτό το θέμα, θα παρουσιάσουμε μια έρευνα (Esdal L., Education Evolving Report, 2018) που αναγνωρίζεται ως σημαντική και ουσιαστική για τους/τις σπουδαστές/ριες ξένων γλωσσών όλων των ηλικιών, προκειμένου να επιτύχουν στο ακαδημαϊκό επίπεδο, στο εργασιακό επίπεδο, στη συμμετοχή τους στα κοινά και γενικά στη ζωή τους, και η οποία σχετίζεται επίσης με τους/τις σπουδαστές/ριες, τις οικογένειες, τις κοινότητες, τους/τις εκπαιδευτικούς και τους εργοδότες.
8.1.1. Βασικοί τομείς δεξιοτήτων
Έχοντας κατά νου ότι κάθε κοινότητα έχει διάφορα εθνοτικά, φυλετικά, πολιτιστικά, γλωσσικά, κοινωνικά, οικονομικά και ιδεολογικά υπόβαθρα, ο Esdal αναφέρει ότι στις περισσότερες κοινότητες εκτιμώνται οι παρακάτω τέσσερις τομείς. Παρά τις πολλές διαφορές, ζητούμε από όλους/ες να συμμετάσχουν σε ένα, ανοιχτό σε όλους, προσανατολισμένο στις ικανότητες, πλαίσιο ορισμού.
- Τομέας ικανοτήτων περιεχομένου (που αναφέρεται αλλιώς και ως θεμελιώδεις γνώσεις)
Οι βασικές ικανότητες σε αυτόν τον τομέα είναι οι εξής: Ακαδημαϊκά γνωστικά πεδία όπως η κατανόηση της γλώσσας, των τεχνών και των κοινωνικών σπουδών, συμπεριλαμβανομένης της γνώσης για μια σειρά πολιτισμών και του παρελθόντος, αυτογνωσία, γνώση του πολιτισμού και σφαιρικές γνώσεις, όπως η κατανόηση του προσωπικού παρελθόντος και των προγόνων ενός ατόμου, των πολιτισμών και των νοοτροπιών που διαφέρουν από τις δικές του, οι παγκόσμιες τάσεις και οι γλώσσες του κόσμου σε μακρό-επίπεδο και τεχνολογία και γραμματισμός στα μέσα επικοινωνίας που σημαίνει πώς να κάνουμε αναζητήσεις στις απεριόριστες πληροφορίες που διατίθενται στο διαδίκτυο, και ταυτόχρονα να είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε την αξιοπιστία τους, και να χρησιμοποιούμε την τεχνολογία και τα προϊόντα της για τη δημιουργία και τη διάδοση πληροφοριών.
Σχετικά με αυτόν τον τομέα, τα τεκμήρια πηγάζουν από την αρχή ότι οι ανώτερες νοητικές διεργασίες βασίζονται στις θεμελιώδεις γνώσεις περιεχομένου, δηλαδή την αριθμητική και τον γραμματισμό.
Κατά την αξιολόγηση αυτού του τομέα με τυποποιημένα τεστ στην ανάγνωση και στα μαθηματικά, μπορεί κανείς να παρατηρήσει μια άμεση συσχέτιση με την επιτυχία σε άλλους τομείς της ζωής. Άλλοι υποστηρίζουν ωστόσο ότι η επιτυχία στα τεστ μπορεί επίσης να αποδοθεί σε δεξιότητες που συνυπάρχουν με τις γνώσεις περιεχομένου και τις ακαδημαϊκές ικανότητες, δηλαδή δεξιότητες μελέτης, επιμονή, βραχυπρόθεσμη μνήμη, καθώς και σε εκείνες που σχετίζονται με άλλες πτυχές, όπως το κοινωνικοοικονομικό στάτους.
- Τομέας γνωστικών ικανοτήτων (οι οποίες αναφέρονται επίσης και ως δεξιότητες του 21ου αιώνα, δλδ «τα τέσσερα C»)
Οι βασικές ικανότητες σε αυτόν τον τομέα είναι οι εξής: Κριτική σκέψη (critical thinking), δηλαδή, σύλληψη = ανάλυση = σύνθεση = αξιολόγηση όλων των πληροφοριών που συλλέγονται όταν αφομοιώνουμε, βιώνουμε, προβληματιζόμαστε και συλλογιζόμαστε το εξωτερικό περιβάλλον — και εφαρμογή των πληροφοριών αυτών για την ανάληψη δράσης, δημιουργικότητα (creativity) (που αναφέρεται επίσης ως καινοτόμος νοοτροπία) όπως η χρήση της φαντασίας, της πρωτότυπης ή αυθόρμητης σκέψης για την εκτέλεση εργασιών, η εύρεση λύσεων, η δημιουργία έργων τέχνης ή η ανακάλυψη εφευρέσεων και επικοινωνία (communication) που σημαίνει ότι χρησιμοποιούμε τη γραφή, την ομιλία, την ακρόαση και άλλες μη λεκτικές δεξιότητες για να επικοινωνήσουμε με τους άλλους.
Οι υπέρμαχοι αυτού του τομέα υποστηρίζουν την ευελιξία της νοημοσύνης και το γεγονός ότι όταν ενθαρρύνουμε και υποστηρίζουμε θετικές νοοτροπίες, μπορεί να ενισχυθεί η συνολική ικανότητα σε αυτόν τον τομέα. Ο Esdal υπογραμμίζει ότι οι ικανότητες σε αυτόν τον τομέα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το πλαίσιο αναφοράς (δηλαδή, δεν «μεταφέρονται» ιδιαίτερα καλά στα πεδία), επισημαίνοντας έτσι την αξία της δημιουργίας και της εφαρμογής μαθησιακών εμπειριών, που ενισχύουν ταυτόχρονα τόσο τις Γνωστικές ικανότητες όσο και τις Ικανότητες περιεχομένου.
- Τομέας κοινωνικών-συναισθηματικών ικανοτήτων (οι οποίες αναφέρονται και ως διαπροσωπικές δεξιότητες ή soft skills)
Οι βασικές ικανότητες σε αυτόν τον τομέα είναι οι εξής: αυτό-αποτελεσματικότητα, δηλαδή το να δείχνουμε πίστη και εμπιστοσύνη στην ικανότητά μας να τα καταφέρουμε σε μια κατάσταση, μία ανάθεση εργασίας, μια δραστηριότητα ή ένα στόχο, θετική αυτό-εικόνα (ή αλλιώς ελπίδα, θετική ταυτότητα), δηλαδή το να έχουμε θετική εικόνα για τον εαυτό μας, καθώς και για τις πολλαπλές πτυχές της ταυτότητάς μας και για το πώς θα είμαστε στο μέλλον, νοοτροπία ανάπτυξης, η πεποίθηση ότι η ευφυΐα και η ικανότητα είναι ευέλικτες και ότι μπορούμε να κάνουμε μια προσπάθεια να βελτιωθούμε με την πάροδο του χρόνου, περιέργεια (ή αλλιώς εσωτερικό κίνητρο), δηλαδή το να δείχνουμε μια εγγενή επιθυμία να αποκτήσουμε γνώσεις και να εξερευνήσουμε τον κόσμο, αυτοεπίγνωση (ή αλλιώς ενσυνειδητότητα), δηλαδή η ικανότητα να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις αξίες και τις συμπεριφορές μας και πώς σχετίζονται με τους άλλους, αυτοδιαχείριση (ή αλλιώς αυτορρύθμιση), δηλαδή η ικανότητα να χειριζόμαστε τις ευαισθησίες, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά μας σε διάφορες περιστάσεις, επιμονή, δηλαδή η ικανότητα να παραμένουμε αφοσιωμένοι στην εργασία μας για να βρούμε μια λύση ή να επιτύχουμε έναν στόχο, παρακάμπτοντας τα εμπόδια, κοινωνική ευαισθησία (ή αλλιώς ενσυναίσθηση), δηλαδή η ικανότητα και η επιθυμία να κατανοήσουμε πλήρως και σε βάθος την εμπειρία και τα συναισθήματα των άλλων, ειδικά εκείνων που προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια από τα δικά μας, δεξιότητες σχέσεων (ή αλλιώς κοινωνικές δεξιότητες), η ικανότητα δημιουργίας και διατήρησης υγιών και ικανοποιητικών σχέσεων με τους άλλους, συνεργασία (ή αλλιώς ομαδική εργασία), δηλαδή να συνεργαζόμαστε παραγωγικά με τους άλλους για έναν κοινό στόχο ή σκοπό, γενναιοδωρία (ή αλλιώς ευθύνη του πολίτη), η πεποίθηση ότι όλοι έχουν σημασία, και h δέσμευση να υπηρετούμε την κοινότητα, το περιβάλλον και τον κόσμο.
Η διδασκαλία με σκοπό τη μάθηση σε αυτόν τον τομέα, θα πρέπει να υπογραμμίζει την κατανόηση, και να λαμβάνει υπόψη τον τρόπο με τον οποίο, άτομα που προέρχονται από διαφορετικά υπόβαθρα μπορούν να βλέπουν και να εκτιμούν αυτές τις ικανότητες με διαφορετικούς τρόπους. Ο Esdal ισχυρίζεται ότι οι ικανότητες σε αυτόν τον τομέα μπορούν εύκολα να διαμορφωθούν και δεν είναι προκαθορισμένες, μπορούν να βελτιωθούν περαιτέρω με μαθησιακές εμπειρίες και παρεμβάσεις, να διευκολύνουν τη μάθηση σε άλλους τομείς και σχετίζονται με τις επιδόσεις σε περισσότερους τομείς της ακαδημαϊκής ανάπτυξης, της επαγγελματικής σταδιοδρομίας, της συμμετοχής στα κοινά και της ζωής.
- Τομέας ικανοτήτων πλοήγησης (οι οποίες αναφέρονται και ως πρακτικές δεξιότητες)
Οι βασικές ικανότητες σε αυτόν τον τομέα είναι οι εξής: δεξιότητες εξερεύνησης και σχεδιασμού, δηλαδή, διερεύνηση και αναγνώριση ενδιαφερόντων, διερεύνηση πιθανών μελλοντικών σταδιοδρομιών και οδών και στόχευση μακροπρόθεσμων στόχων ζωής, δεξιότητες αναζήτησης ευκαιριών, όπως υποβολή αίτησης για το πανεπιστήμιο και για οικονομική βοήθεια, αναζήτηση υποτροφιών, αναζήτηση εργασίας και συμμετοχή σε συνεντεύξεις για δουλειά, δεξιότητες κοινωνικού κεφαλαίου, προώθηση της δικτύωσης, αναζήτηση συμβούλων και επένδυση στο κοινωνικό κεφάλαιο με σκοπό την αναζήτηση και την επιδίωξη ευκαιριών για επαγγελματική ανάπτυξη, πρακτικές δεξιότητες ζωής, διαχείριση χρημάτων και χρηματοοικονομική παιδεία, εύρεση κατοικίας, οργάνωση υγιεινής διατροφής και φροντίδα της σωματικής και ψυχικής υγείας του ατόμου.
Τα περισσότερα τεκμήρια για αυτόν τον τομέα προέρχονται από αξιολογήσεις προγραμμάτων που βοηθούν με επιτυχία τους/τις εκπαιδευόμενους/ες να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους σε αυτόν τον τομέα, και από μελέτες που καταδεικνύουν εμπόδια, όπως περίπλοκα έντυπα εγγραφής και οικονομικής βοήθειας, που φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικά για ορισμένους εκπαιδευόμενους και το περιβάλλον τους. Η παγκοσμιοποίηση και οι τεχνολογικές εξελίξεις γίνονται όλο και περισσότερο κινητήριος παράγοντας για την εστίαση στην ανάπτυξη των ικανοτήτων σε αυτόν τον τομέα, καθώς αύξησαν το ποσοστό των ανθρώπων που αλλάζουν θέσεις εργασίας και σταδιοδρομία, επηρεάζοντας επομένως την οικονομική κινητικότητα.
