8.2 Διαμόρφωση διδακτικών αποτελεσμάτων
Σε αυτό το θέμα, θα αναλύσουμε πώς οι καθηγητές/ριες ξένων γλωσσών μπορούν να δημιουργήσουν σαφή πλάνα για τα διδακτικά τους αποτελέσματα.
8.2.1. Ποια είναι τα διδακτικά αποτελέσματα της μαθησιακής διαδικασίας;
Τα διδακτικά αποτελέσματα είναι δηλώσεις των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων που πρέπει να αποκτήσει κάθε εκπαιδευόμενος/η και να είναι σε θέση να επιδείξει αμέσως μετά την ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας ή μιας σειράς μαθησιακών διαδικασιών. Όταν οι καθηγητές/ριες ξένων γλωσσών σχεδιάζουν τα διδακτικά αποτελέσματα, συνιστάται να λαμβάνουν υπόψη τα ακόλουθα:
- «Τα διδακτικά αποτελέσματα πρέπει να είναι ξεκάθαρα και καλά διατυπωμένα»
Κατά την επεξεργασία μιας λίστας διδακτικών αποτελεσμάτων για τους/τις εκπαιδευόμενους/ες, θα πρέπει να λάβετε υπόψη τη σημασία οι δηλώσεις να είναι σαφείς και καλά διατυπωμένες. Τα αποτελέσματα πρέπει να περιγράφονται με σαφείς και συνοπτικούς ορισμούς των συγκεκριμένων δεξιοτήτων, που οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να είναι σε θέση να παρουσιάσουν, να δημιουργήσουν και να γνωρίζουν, όταν μελετούν το πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος. Συνιστάται να αποκλείονται όσο το δυνατόν περισσότερες εναλλακτικές, ώστε να είναι μετρήσιμα. Για παράδειγμα, το μαθησιακό αποτέλεσμα «Οι εκπαιδευόμενοι/ες που ολοκλήρωσαν το επίπεδο Β2 στα γαλλικά θα πρέπει να έχουν εξασκηθεί επαρκώς στις σχετικές δεξιότητες παραγωγής της γλώσσας» είναι ασαφές, επειδή δεν γνωρίζουμε τι περιλαμβάνουν οι σχετικές δεξιότητες παραγωγής της γλώσσας. Η μέτρηση, επομένως, της συμπεριφοράς που μας ενδιαφέρει και η εξαγωγή συγκεκριμένων συμπερασμάτων για την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα παρεμποδιστεί ή θα είναι προβληματική.
- «Τα διδακτικά αποτελέσματα πρέπει να είναι επιτεύξιμα»
Είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι τα αποτελέσματα είναι επιτεύξιμα. Τα αποτελέσματα θα πρέπει να εξετάζονται με βάση την ικανότητα των εκπαιδευομένων, το επίπεδο ανάπτυξης, τις εγγενείς δεξιότητές τους και, τέλος, τον απαιτούμενο ή διαθέσιμο χρόνο για την επίτευξή τους (δηλαδή, 2 έτη, 3 εξάμηνα κ.λπ.). Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι όλα τα παραπάνω πρέπει να ευθυγραμμίζονται με αυτά που διδάσκονται.
- «Τα διδακτικά αποτελέσματα πρέπει να εκφράζονται με ρήματα σε ενεργητική φωνή και στον μέλλοντα»
Τα διδακτικά αποτελέσματα θα πρέπει να αναφέρονται στον μέλλοντα λαμβάνοντας υπόψη τι θα πρέπει να είναι σε θέση να επιτύχουν οι εκπαιδευόμενοι/ες ακολουθώντας τις οδηγίες διδασκαλίας. Για παράδειγμα, το μαθησιακό αποτέλεσμα «Οι εκπαιδευόμενοι/ες έχουν επιδείξει επάρκεια σε…» είναι μια δήλωση των αποτελεσμάτων που έχουν επιτύχει οι εκπαιδευόμενοι/ες, αντί αυτών που θα είναι σε θέση να επιτύχουν όταν ολοκληρώσουν το μάθημα. Για να μπορέσουμε να παρατηρήσουμε και να μετρήσουμε τα διδακτικά αποτελέσματα, θα πρέπει να τα διατυπώσουμε σε ενεργητικά ρήματα. Για παράδειγμα, αποτελέσματα όπως «Οι εκπαιδευόμενοι/ες θα έχουν τη δυνατότητα να εκτιμήσουν και να ασχοληθούν με…» περιλαμβάνουν υποκείμενες έννοιες που είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν.
- «Τα διδακτικά αποτελέσματα θα πρέπει να προσδιορίζονται λαμβάνοντας υπόψη το διδακτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα και όχι μόνο τις τάξεις στις οποίες προσφέρεται το πρόγραμμα»
Τα διδακτικά αποτελέσματα θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένα στους στόχους των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δεν θα πρέπει να αφορούν δευτερεύοντες στόχους μάθησης ή κατάρτισης.
- «Θα πρέπει να υπάρχει επαρκής αριθμός διδακτικών αποτελεσμάτων»
Σας συμβουλεύουμε να συμπεριλάβετε από τρία έως πέντε μαθησιακά αποτελέσματα στο πλάνο αξιολόγησής σας. Εάν συμπεριλάβετε λιγότερα από τρία, δεν θα μπορείτε να συγκεντρώσετε επαρκείς πληροφορίες και στοιχεία για να κάνετε τις απαραίτητες παρεμβάσεις, ενώ αν συμπεριλάβετε περισσότερα από πέντε, μπορεί να μπερδέψετε τους στόχους αξιολόγησης. Μπορεί επίσης να πρέπει να λάβετε υπόψη ότι δεν είναι εφικτό να αξιολογήσετε όλα τα διδακτικά αποτελέσματα σε όλες τις τάξεις ή για όλους τους/τις μαθητές/ριες. Ίσως χρειαστεί να επιλέξετε πού θα δώσετε έμφαση.
- «Τα διδακτικά αποτελέσματα πρέπει να είναι προσαρμοσμένα στο πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος»
Τα διδακτικά αποτελέσματα που περιγράφονται στο πλάνο σας πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τους στόχους του προγράμματος σπουδών του μαθήματος που διδάσκετε. Αυτό διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο θα «αποκρυπτογραφήσετε» τα δεδομένα αξιολόγησής σας, λαμβάνοντας υπόψη πού μπορεί να απαιτούνται προσαρμογές. Ένας τρόπος για να βεβαιωθείτε ότι τα διδακτικά σας αποτελέσματα είναι ευθυγραμμισμένα με τις απαιτήσεις του προγράμματος σπουδών σας είναι να αναπτύξετε έναν χάρτη για το πρόγραμμα σπουδών. Το πρότυπο αυτό θα σας προσφέρει πολύτιμη βοήθεια στο να καθορίσετε τη συσχέτιση μεταξύ του τι αξιολογείτε στο μάθημα και του τι διδάσκετε.
- «Τα διδακτικά αποτελέσματα πρέπει να είναι απλά και όχι συνδυαστικά»
Τα διδακτικά σας αποτελέσματα θα πρέπει να ορίζονται με απλή, κατανοητή γλώσσα. Προσέξτε να μην χρησιμοποιείτε δηλώσεις που καλύπτουν περισσότερα από ένα αποτελέσματα, π.χ. δεξιότητες γραφής με δεξιότητες ακρόασης.
- «Τα διδακτικά αποτελέσματα πρέπει να επικεντρώνονται στα μαθησιακά προϊόντα και όχι στη διδακτική διαδικασία»
Τα αποτελέσματά σας θα πρέπει να περιγράφονται λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη επίδοση των εκπαιδευομένων σας και όχι αυτό που φιλοδοξείτε να διδάξετε. Στόχος σας θα πρέπει να είναι οι ικανότητες των εκπαιδευομένων και τι θα έχουν μάθει όταν θα έχουν ολοκληρώσει το μάθημα.
8.2.2. Κατηγορίες διδακτικών στόχων
Κατά την κατάρτιση μιας λεπτομερούς λίστας των διδακτικών αποτελεσμάτων των εκπαιδευομένων, ένα χρήσιμο εργαλείο καθοδήγησης μπορεί να είναι οι κατηγορίες των εκπαιδευτικών στόχων. Η λίστα αυτή είναι μια σημαντική προσπάθεια να κατηγοριοποιηθούν όλοι οι διαφορετικοί τύποι μάθησης. Κατηγοριοποιούν τη μάθηση σε τρία είδη τομέων (γνωστικό, συναισθηματικό και συμπεριφορικό) και καθορίζουν το επίπεδο επίδοσης για κάθε τομέα. Τα γνωστικά αποτελέσματα εξηγούν τι πρέπει να γνωρίζουν οι εκπαιδευόμενοι/ες. Τα συναισθηματικά αποτελέσματα εξηγούν τι πρέπει να αισθάνονται οι εκπαιδευόμενο/ες. Τα συμπεριφορικά αποτελέσματα εξηγούν τι πρέπει να είναι σε θέση να παράγουν ή να κάνουν οι εκπαιδευόμενο/εςι.
Το «Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives» (1956) είναι το παραδοσιακό πλαίσιο για την οργάνωση των διδακτικών αποτελεσμάτων στον τομέα της μάθησης. Τα επίπεδα επίδοσης για τον γνωστικό τομέα του Bloom είναι η γνώση, η κατανόηση, η εφαρμογή, η ανάλυση, η σύνθεση και η αξιολόγηση. Αυτή η κατηγοριοποίηση καθορίζει τη σειρά της γνωστικής πολυπλοκότητας όπου στο υψηλότερο επίπεδο βρίσκεται η αξιολόγηση. Ο παρακάτω πίνακας περιγράφει τα επίπεδα απόδοσης για τον γνωστικό τομέα του Bloom:
Επίπεδο | Περιγραφή |
Γνώση
(αντιπροσωπεύει το χαμηλότερο επίπεδο μάθησης) |
Να γνωρίζει και να θυμάται συγκεκριμένα γεγονότα, έννοιες όρων, αρχές ή θεωρίες |
Κατανόηση | Να κατανοεί, να ερμηνεύει, να συγκρίνει, να αντιπαραβάλει, να εξηγεί |
Εφαρμογή | Να εφαρμόζει τις γνώσεις σε νέες καταστάσεις για την επίλυση προβλημάτων χρησιμοποιώντας τις απαιτούμενες γνώσεις ή δεξιότητες |
Ανάλυση | Να προσδιορίζει την οργανωτική δομή ενός πράγματος, να προσδιορίζει τα μέρη, τις σχέσεις και τις αρχές οργάνωσης |
Σύνθεση | Να δημιουργεί κάτι, να ενσωματώνει ιδέες σε μια λύση, να προτείνει ένα σχέδιο δράσης, να διαμορφώσει ένα νέο σύστημα ταξινόμησης |
Αξιολόγηση
(αντιπροσωπεύει το υψηλότερο επίπεδο μάθησης) |
Να κρίνει την ποιότητα κάποιου με βάση την επάρκεια, την αξία, τη λογική ή τη χρήση του |
Πηγή: https://irds.stanford.edu/sites/g/files/sbiybj10071/f/clo.pdf
8.2.3. Η χρήση των ρημάτων δράσης
Κατά τη διαμόρφωση των διδακτικών αποτελεσμάτων, είναι χρήσιμο να χρησιμοποιούμε ρήματα δράσης που περιγράφουν ένα ορατό και απτό αποτέλεσμα αντί για παθητικά ρήματα που δεν μπορούν να μετρηθούν. Ο παρακάτω πίνακας σας παρουσιάζει μια λίστα με τα συνηθέστερα ενεργητικά ρήματα για καθένα από τα επίπεδα επίδοσης του Bloom (1984).
Γνώση | Κατανόηση | Εφαρμογή | Ανάλυση | Σύνθεση | Αξιολόγηση |
Ορίζω/δηλώνω | Ταξινομώ | Εφαρμόζω | Αναλύω | Τακτοποιώ | Αποτιμώ |
Αναγνωρίζω | Περιγράφω | Υπολογίζω | Εκτιμώ | Συναρμολογώ | Αξιολογώ |
Δείχνω | Συζητώ | Κατασκευάζω | Υπολογίζω | Συλλέγω | Επιλέγω |
Γνωρίζω | Επεξηγώ | Υποδεικνύω | Κατηγοριοποιώ | Συνθέτω | Συγκρίνω |
Επισημαίνω | Εκφράζω | Δραματοποιώ | Συγκρίνω | Κατασκευάζω | Αντιπαραβάλλω |
Παραθέτω/ επισημαίνω | Προσδιορίζω | Χρησιμοποιώ | Αντιπαραβάλλω | Δημιουργώ | Αποφασίζω |
Απομνημονεύω | Εντοπίζω | Δίνω παραδείγματα | Ασκώ κριτική | Σχεδιάζω | Εκτιμώ |
Κατονομάζω | Παραφράζω | Απεικονίζω | Κάνω διάλογο | Διατυπώνω | Αξιολογώ |
Ανακαλώ | Αναγνωρίζω | Ερμηνεύω | Καθορίζω | Διαχειρίζομαι | Βαθμολογώ |
Καταγράφω | Αναφέρω | Διερευνώ | Δημιουργώ διαγράμματα | Οργανώνω | Κρίνω |
Σχετίζω | Επαναδιατυπώνω | Λειτουργώ | Διαφοροποιώ | Εκτελώ | Μετρώ |
Αντιγράφω | Αναθεωρώ | Οργανώνω | Διακρίνω | Σχεδιάζω | Ποσοτικοποιώ |
Επιλέγω | Προτείνω | Εξασκώ | Εξετάζω | Προετοιμάζω | Αναθεωρώ |
Υπογραμμίζω | Συνοψίζω | Προβλέπω | Πειραματίζομαι | Παράγω | Βαθμολογώ |
Λέω | Μεταφράζω | Επιθεωρώ | Προτείνω | Επιλέγω | Ισχυρίζομαι |
Μεταφράζω | Παραθέτω | Καταγράφω | Ορίζω | Αποτιμώ | Κρίνω |
Σκιαγραφώ | Διερωτώμαι | Διατυπώνω | Συνάγω | Μοντελοποιώ | Ερμηνεύω |
Διαβάζω | Διακρίνω | Αποτιμώ | Λύνω | Αποδίδω | Ασκώ κριτική |
Χρησιμοποιώ | Λύνω | Συλλέγω | Δοκιμάζω | Ενσωματώνω | Υπερασπίζομαι |
Πηγή: https://irds.stanford.edu/sites/g/files/sbiybj10071/f/clo.pdf
8.2.4. Διαφορετικές πηγές για τα διδακτικά αποτελέσματα
Άλλες πηγές που μπορεί να σας φανούν χρήσιμες στις προσπάθειές σας να επιτύχετε τα διδακτικά αποτελέσματα που θέλετε είναι δημοσιεύσεις μεθοδολογίας, ιστότοποι ομότιμων ιδρυμάτων ή διαδικτυακές τράπεζες διδακτικών ή μαθησιακών αποτελεσμάτων (ορισμένες παρέχονται στις επόμενες ενότητες). Σας προτείνουμε να βασιστείτε επίσης στους/τις εκπαιδευόμενους/ες σας και στα σχόλια που λαμβάνετε από τις επιδόσεις τους μέχρι στιγμής στα μαθήματά τους.
- Δείγματα διδακτικών αποτελεσμάτων
Ξένες γλώσσες |
Οι σπουδαστές/ριες ξένων γλωσσών θα είναι σε θέση να εφαρμόσουν κρίσιμους όρους και μεθοδολογία για την ολοκλήρωση μιας λογοτεχνικής ανάλυσης σύμφωνα με τις συμβάσεις της επίσημης γραπτής Ξένης Γλώσσας που διδάσκεται. |
Οι σπουδαστές/ριες ξένων γλωσσών θα είναι σε θέση να εντοπίσουν, να εφαρμόσουν και να παραθέσουν παραπομπές σε χρήσιμες δευτερεύουσες πηγές στα δικά τους κείμενα. |
Οι σπουδαστές/ριες ξένων γλωσσών θα είναι σε θέση να αναλύουν και να ερμηνεύουν κείμενα μέσα στα συγκείμενα που βρίσκονται. |
Οι σπουδαστές/ριες ξένων γλωσσών θα είναι σε θέση να επιδείξουν προφορική ικανότητα με κατάλληλη ακρίβεια στην προφορά, το λεξιλόγιο και γλωσσική ευχέρεια. |
Οι σπουδαστές/ριες ξένων γλωσσών θα είναι σε θέση να παράγουν γραπτά κείμενα που είναι ουσιαστικά, οργανωμένα και γραμματικά ακριβή. |
Οι σπουδαστές/ριες ξένων γλωσσών θα είναι σε θέση να διαβάζουν και να μεταφράζουν με ακρίβεια κείμενα στη ξένη γλώσσα που διδάσκονται. |
Πηγή: https://irds.stanford.edu/sites/g/files/sbiybj10071/f/clo.pdf
- Χρήση του χάρτη του προγράμματος σπουδών
Μόλις ολοκληρώσετε την περιγραφή των διδακτικών αποτελεσμάτων για το μάθημά σας, μπορείτε να εφαρμόσετε έναν χάρτη προγράμματος σπουδών για να προσδιορίσετε πώς τα αποτελέσματα αυτά επιτυγχάνονται στο μάθημά σας. Ένας χάρτης προγράμματος σπουδών είναι ένας αρκετά απλός τύπος πίνακα στον οποίο τοποθετείτε κάθε διδακτικό αποτέλεσμα στις σειρές, και τα μαθήματα στις στήλες, για να δείξετε ποια μαθήματα συμμετέχουν σε κάθε διδακτικό αποτέλεσμα. Σε κάθε κελί, τοποθετήστε ένα γράμμα για να δείξετε πώς σχετίζεται το μάθημα με το διδακτικό αποτέλεσμα. Χρησιμοποιήστε τα γράμματα «Ε», «Ε» και «Τ» για να καθορίσετε ποια μαθήματα «εισάγουν», «ενισχύουν» ή «τονίζουν» τα αντίστοιχα διδακτικά αποτελέσματα. Η διατήρηση ενός χάρτη προγράμματος σπουδών σάς βοηθά να κάνετε μια επισκόπηση των πλεονασμών, των ασυνεπειών, των αναντιστοιχιών, των αδυναμιών, και των κενών στα διδακτικά σας αποτελέσματα.
ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ | ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ | ||||||
Χρησιμοποιήστε αυτούς τους κωδικούς σε κάθε μάθημα ανάλογα με την περίπτωση:
Ε=Εισάγει, Ε=Ενισχύει, Τ=Τονίζει |
|||||||
Πηγή: https://irds.stanford.edu/sites/g/files/sbiybj10071/f/clo.pdf
- Χρήση της λίστας ελέγχου των διδακτικών αποτελεσμάτων
Μόλις ολοκληρώσετε την περιγραφή των διδακτικών αποτελεσμάτων για το μάθημά σας, μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να εφαρμόσετε την παρακάτω λίστα ελέγχου των διδακτικών αποτελεσμάτων για να επιβεβαιώσετε ότι είναι πλήρη. Καταγράψτε τα αποτελέσματά σας στην πρώτη στήλη και, στη συνέχεια, αξιολογήστε κάθε αποτέλεσμα, τοποθετώντας ένα σημάδι επιλογής στα κατάλληλα κουτιά για κάθε αποτέλεσμα.
Διδακτικό αποτέλεσμα | Περιγράφει τι πρέπει να κάνουν, να γνωρίζουν, να παράγουν οι εκπαιδευόμενοι/ες | Είναι χρήσιμο για τον προσδιορισμό των περιοχών προς βελτίωση | Βασίζεται σε ρήματα δράσης στον μέλλοντα | Επικεντρώνεται στα μαθησιακά αποτελέσματα της διδασκαλίας των μαθητών/ριών και όχι στη διδακτική δραστηριότητα | Συνδέεται απευθείας με το πρόγραμμα σπουδών | Μπορεί να μετρηθεί και να παρατηρηθεί άμεσα |
Πηγή: https://irds.stanford.edu/sites/g/files/sbiybj10071/f/clo.pdf